Coraz częściej funkcjonalne powierzchnie, takie jak chodniki, drogi dojazdowe, parkingi, tereny biologicznie czynne oraz odpowiednio nasłonecznione i oddalone od innych obiektów tereny rekreacyjne przenosi się na dachy użytkowe bądź zielone.

Stale rosnące koszty terenów w miastach to nie tylko zmartwienie mieszkańców, inwestorów i deweloperów, ale również wyzwanie dla projektantów. Na działce przeznaczonej pod zabudowę wielorodzinną czy usługową, oprócz samych budynków, konieczne jest zlokalizowanie obiektów towarzyszących, takich jak chodniki, drogi dojazdowe, parkingi, place zabaw i rekreacji, śmietniki. Dodatkowo, na obszarze działki powinno się znaleźć miejsce na tereny biologicznie czynne oraz odpowiednio nasłonecznione i oddalone od innych obiektów tereny rekreacyjne. To jedynie wstępny zarys wymagań jakie muszą być spełnione. Aby im sprostać oraz pobudować jak największy powierzchniowo budynek zazwyczaj cześć funkcjonalnych powierzchni przenosi się na dachy.

Dachy użytkowe i dachy zielone

Organizacja placu zabaw czy też terenu rekreacyjnego na ciągle nasłonecznionym dachu kilkupiętrowego budynku mieszkalnego jest niestety niepraktyczna. Stworzenie zabezpieczeń przed upadkiem z dachu jego użytkowników (wszędobylskich dzieci) bywa bardzo kosztowne. Ponadto piony wentylacyjne i kominowe bardzo ograniczają praktyczne zagospodarowanie przestrzeni. Dlatego coraz powszechniej wykorzystuje się dachy garaży podziemnych zlokalizowanych pomiędzy budynkami. Jednym z podstawowych problemów użytkowych w takich miejscach jest szczelność oraz skuteczność odprowadzania czy zatrzymywania części wód opadowych.

Dachy użytkowe to chodniki, drogi dojazdowe, miejsca parkingowe, części placów zabaw i rekreacji zlokalizowane na stropach garaży podziemnych. Ich nawierzchnie są utwardzone, z odpowiednio ukształtowanymi spadkami kierującymi wody opadowe do systemów odwodnienia. Ponieważ w sąsiedztwie tych powierzchni zazwyczaj znajdują się tereny zielone wymagające dodatkowych warstw wegetacyjnych, może być konieczne wprowadzenie w przekroju dachu użytkowego warstw wypełniających. Stosowany w nich materiał powinien być lekki, wytrzymały, mrozoodporny oraz wspomagać hydroizolację, nie dopuszczając do nadmiernego gromadzenia się wody pod nawierzchniami.

Dachy zielone to powierzchnie biologicznie czynne, na których powinna znajdować się roślinność całoroczna, czyli trawy, byliny, krzewy i niewielkie drzewa. Pewne ograniczenie dotyczące sadzenia drzew wynika z rozrostu systemu korzeniowego w podłożu. Bardzo rzadko udaje się zaprojektować grubość warstwy wegetacyjnej powyżej 1 m. Ponadto duży rozrost korzeni zagraża izolacjom i instalacjom.
Zieleń na dachu musi mieć zapewnioną odpowiednią, optymalną wilgotność podłoża. Nie można tworzyć dachu maksymalnie zdrenowanego, który bardzo szybko będzie odprowadzał wody opadowe oraz wodę po podlewaniu. I odwrotnie, nie można tworzyć dachu retencyjnego, który będzie w nadmierny sposób gromadził wodę zwiększając obciążenia konstrukcji i utrzymując systemy korzeniowe w wodzie.

Wielofunkcyjny Leca® KERAMZYT

Materiały do budowy dachów użytkowych i zielonych muszą spełniać wiele funkcji: hydroizolacji, drenażu, retencji, izolacji termicznej, izolacji ograniczającej przerastanie korzeni oraz wspierać wegetację lub zapewniać trwałą nawierzchnię. Do każdej z tych ról można zastosować inny materiał bądź posłużyć się materiałami wielofunkcyjnymi.

Takim wszechstronnym materiałem jest lekkie ceramiczne kruszywo Leca® KERAMZYT. Materiał ten zastosowano w wielu rozwiązaniach dachów w Polsce i na świecie. Najczęściej wykorzystywane jest kruszywo o granulacji 8-20 mm i ciężarze nasypowym 290 kg/m3. Służy ono do wykonywania warstw wyrównawczych, zazwyczaj o grubości 0,3-1,2 m, oraz warstw drenażowych na całej powierzchni dachu, o grubości 10-30 cm. W takiej warstwie woda przepływa z prędkością 3,33 cm/s.

Na poprawnie wykonanym zielonym dachu nie dopuszcza się do powstawania zastoisk wody. Drenaż keramzytowy pozwala na chwilowe przejęcie wód po deszczach nawałnicowych. I tak w warstwie keramzytu o minimalnej grubości 10 cm może znaleźć się 30-45 litrów wody na 1 m2 powierzchni. Większość wody odprowadzana jest do systemu odwodnienia. Jednak cześć wody, około 10-15 litrów, pozostaje w wilgotnym kruszywie i jest sukcesywnie oddawana do systemów korzeniowych roślin.

Nie bez znaczenia są również właściwości termoizolacyjne keramzytu. Kruszywo o wilgotności 30% posiada współczynnik lambda = 0,145 W/mK, czyli o wiele wyższy niż analogiczne współczynniki dla piasku, żwiru czy tłucznia.

Leca® KERAMZYT jako kruszywo ceramiczne jest odporny na związki chemiczne, na przykład kwasy humusowe. Jest również mrozoodporny i nie ulega rozpadowi przy wielokrotnych procesach zamrażania i rozmrażania. Właściwość ta pozwala na dodawanie drobnego i przekruszonego keramzytu jako składnika mieszanek warstw wegetacyjnych, popularnie nazywanych substratami. Ziemia ogrodnicza wymieszana z keramzytem jest lżejsza, łatwiej przepuszcza wodę i powietrze oraz sprzyja rozrostowi systemów korzeniowych.

Leca® KERAMZYT łączy w sobie wiele praktycznych właściwości. Jego trwałość odpowiada trwałości innych wyrobów klinkierowych wypalanych również w temperaturze ponad 1000°C. Przykłady gotowych rozwiązań dachów zwykłych i odwróconych, o różnych nawierzchniach, można znaleźć w sekcji rozwiązania.